تحصیل در ترکیه

تحصیل در ترکیه به طور رسمی از سن 5 سالگی در مقطع ابتدایی شروع می شود و تا سن 17 سالگی در مقطع دبیرستان ادامه پیدا می کند. زبان اول تحصیل در مدارس این کشور، ترکی و زبان دوم انگلیسی می باشد. پس از اخذ دیپلم می توان برای تحصیل در سایر مقاطع کارشناسی، ارشد و دکترا اقدام کرد. مدارک مورد نیاز برای این مقاطع ترجمه ریزنمرات و مدرک پیلم به زبان ترکی است و برای مقطع دکترا به مدرک زبان آیلتس 6.5 نیز نیاز است.

در این مقاله علاوه بر بررسی شرایط تحصیل در ترکیه در کلیه مقاطع، هزینه ها و بورسیه های تحصیلی ترکیه، تحصیل در ترکیه بدون آزمون و با مدرک دیپلم، بهترین دانشگاه های ترکیه برای تحصیل و به طور کلی همه آنچه برای تحصیل در ترکیه مطابق با جدیدترین شرایط تحصیلی این کشور نیاز است می پردازیم.

در ابتدای بحث تحصیل و اعزام دانشجو به ترکیه لازم است مقدمتا در خصوص شرایط تحصیل در ترکیه 2023 توضیحاتی ارائه دهیم. ترکیه در تقاطع شرق و غرب قرار گرفته که این موضوع باعث شده تا به یک مقصد نمادین برای تحصیل و یا حتی تعطیلات تبدیل شود. نزدیکی ترکیه هم به اروپا و هم به آسیا درخواست مدرک تحصیلی در ترکیه را برای بسیاری از دانشجویان بین المللی انتخابی مناسب می کند. اما برای تحصیل در دانشگاه های ترکیه، چند نکته را باید بدانید. 90 درصد برنامه های تحصیلی نیاز به نمره آزمون انگلیسی دارند. برنامه های دانشگاهی در 3 سطح کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری سازماندهی شده است و شما می توانید صرف نظر از نوع مدرک تحصیلی خود، تحصیل در یکی از 104 دانشگاه دولتی و یا 62 دانشگاه خصوصی را انتخاب کنید. برای هر مقطع تحصیلی مدارک و شرایط جداگانه ای وجود دارد که در ادامه مطالب همین مقاله به صورت جزئی برای هر مقطع شرایط تحصیل در ترکیه 2023 را بررسی می کنیم.

ممکن است برخی از والدین به تحصیل در ترکیه برای فرزندان خود فکر کرده باشند. اما اینکه واقعا در مقطع دبستان می توان در این کشور تحصیل نمود یا نه؟ در صورت کلی تحصیل در مدارس کشور ترکیه برای دانش آموزان اجباری بوده و در سه مقطع 4 ساله ابتدایی، 4 ساله متوسطه و 4 ساله دبیرستان باید به تحصیل بپردازند. یعنی طول دوره تحصیلی قبل از دانشگاه 12 سال می باشد. بچه ها تا سن 3 سالگی می توانند از مهد کودک های دولتی یا خصوصی که هر دو دارای هزینه می باشند استفاده کنند. پس از آن نیز می توانند از سن 3 تا 5 سالگی در پیش دبستانی مشغول به یادگیری علم و آموزش شوند. اما از این سن به بعد تحصیل برای همه افراد اجباری است یعنی از سن 5 سالگی تا 9 سالگی در مقطع ابتدایی تحصیل می کنند و پس از آن نیز در دو دوره 4 ساله در مقاطع متوسطه و دبیرستان می توانند به تحصیل بپردازند. زبان تحصیل در مدارس این کشور ترکی می باشد که زبان انگلیسی را نیز به عنوان زبان دوم از سال چهارم دبستان آموزش می بینند. اگر دانش آموزی در مدارس بین المللی و خصوصی در حال تحصیل باشد زبان اول برای تحصیل وی انگلیسی و زبان دوم نیز ترکی می باشد. دانش آموزان غیرترکی باید حتما دارای یک اقامت باشند و یا به واسطه والدین خود یک اقامت را به دست آورده باشند که بتوانند در مدارس این کشور تحصیل نمایند. در زیر لیست مدارس مهم این کشور ذکر می شود:

شرایط تحصیل در ترکیه با مدرک دیپلم به این صورت است که متقاضیان ادامه تحصیل در ترکیه با داشتن مدرک دیپلم 12 ساله می توانند برای تحصیل در دانشگاه های خصوصی یا دولتی این کشور اقدام کنند. بنابراین متقاضیان برای تحصیل در ترکیه در مقطع کارشناسی در صورتی می توانند اقدام کنند که مدرک دیپلم 12 ساله را در دست داشته باشند و در آزمون های ورودی این مقطع که از طرف دانشگاه ها برگزار می شود قبول شوند. پس از اعزام دانشجو به ترکیه و شروع تحصیل در مقطع لیسانس، حدود 4 سال به طول می انجامد و عموما به زبان ترکی می باشد اما برای دانشجویانی که به زبان ترکی تسلط ندارند آموزش زبان ترکی گذاشته می شود. افراد می توانند در بهترین رشته های تحصیلی در ترکیه به شرط قبولی در آزمون های ورودی که از طرف این دولت برگزار می شود تحصیل نمایند. تحصیل در رشته های پزشکی در ترکیه حدود 6 سال به طول می انجامد. هزینه تحصیل لیسانس در دانشگاه های دولتی برای افرادی که اقامت این کشور را دارند حدود 100 تا 300 دلار در سال می باشد. هزینه های تحصیل در دانشگاه های غیر دولتی نیز برای دانشجویان از حدود 8 هزار دلار تا حدود 25 هزار دلار در سال متغیر است که رشته به رشته و دانشگاه به دانشگاه این هزینه ها متفاوت می باشد. در مقطع لیسانس ترکیه دانشجویان حدود 10 ساعت در هفته اجازه کار دانشجویی دارند.

برای تحصیل در ترکیه در مقطع فوق لیسانس بر خلاف مقطع لیسانس آزمون ورودی کلی ندارد اما هر دانشگاهی ممکن است در سال دو بار آزمون ورودی مربوط به رشته های مورد نیاز خود برگزار کند. متقاضیان می توانند در صورت قبولی در رشته مورد علاقه خود، به ادامه تحصیل در ترکیه ادامه دهند. دانشگاه ها در مقطع فوق لیسانس در رشته های مختلف دانشجو می پذیرند. اما هزینه ها در دانشگاه های ترکی زبان و انگلیسی زبان متفاوت می باشد. شهریه دانشگاه های ترکیه در مقطع ارشد برای اتباع خارجی حدود 500 تا 1000 دلار در سال است. هزینه های تحصیل کارشناسی ارشد در دانشگاه های انگلیسی زبان نیز حدود 1000 تا 3000 دلار در سال می باشد. لازم به ذکر است که دانشجویان در هفته حدود 20 ساعت اجازه دارند در مقطع فوق لیسانس به صورت پاره وقت در ترکیه کار کنند. طبیعتا افرادی که مسلط به زبان ترکی باشند راحت تر می توانند کاریابی کنند.

تحصیل و اعزام دانشجو به ترکیه در مقطع دکترا نیز امکان پذیر می باشد. دانشگاه های کشور ترکیه همانند دیگر کشورها در صورتی به متقاضیان در مقطع PhD پذیرش تحصیلی می دهند که دارای مدرک زبان انگلیسی در حد آیلتس 5/6 به بالا و نمرات و معدل مناسب و دارای مقالات ISI باشند. هم چنین مهم ترین نکته برای ادامه تحصیل در ترکیه در مقطع دکترا این است که یک نامه قبولی از یک استاد راهنما در دست داشته باشند. در این صورت دانشگاه مورد نظر نیز می تواند به دانشجو پذیرش دهد. هزینه تحصیل در ترکیه در مقطع دکترا حدود 40000 دلار در سال می باشد. البته در صورتی که دانشجویان در این مقطع به فعالیت های پژوهشی و آموزشی دانشگاه مشارکت داشته باشند، حقوق نیز دریافت می کنند. طول دوره تحصیل در این مقطع 4 سال است که در 2 سال اول به صورت حضوری در کلاس ها حاضر می شوند و 2 سال آخر را بیشتر به صورت عملی کارهای تحقیقاتی و عملی انجام می دهند و بر روی موضوع پایان نامه خود می توانند کار کنند. در این مقطع نیز دانشجویان در حدود 30 ساعت در هفته اجازه کار پاره وقت دانشجویی دارند.

برای ادامه تحصیل در ترکیه با اخذ بورسیه تحصیلی همانند سایر کشورها باید دانشجویان دارای شرایط و رزومه علمی خیلی خوبی باشند. نکته مهم این است که بورسیه تحصیلی ترکیه معمولا در مقطع دکترا راحت تر اعطا می شود. پس از آن در مقطع فوق لیسانس نیز در برخی موارد و با شرایط خاصی ممکن است به دانشجو بورسیه تعلق گیرد. از جمله شرایط دانشجو برای اخذ بورسیه تحصیلی ترکیه این است که باید دارای پروپوزال قوی، نمرات بالا، معدل خیلی خوب، مدرک تحصیلی از دانشگاه های معتبر، مدرک زبان آیلتس در حد نمره 7، مقالات ISI و استاد راهنمایی که دانشجو را به عنوان یک دانشجوی ممتاز قبول کرده، باشد. در این صورت است که دانشگاه های مختلف در ترکیه می توانند بورسیه های مختلفی را به دانشجو اعطا نمایند. در هنگام مهاجرت تحصیلی به ترکیه و اخذ بورسیه، برخی از بورسیه ها ممکن است که تمام هزینه های تحصیل و به بیان بهتر تحصیل رایگان در ترکیه را فراهم کنند و برخی از بورسیه ها نیز ممکن است بخشی از هزینه های تحصیلی را ساپورت نماید.

تحصیل در ترکیه بدون آزمون در برخی از دانشگاه های این کشور برای دانشجویان خارجی فراهم شده است. اگرچه برای ورود به دانشگاه ترکیه می بایست آزمون yos را گذراند، اما تعدادی از دانشگاه های ترکیه که در زیر به برخی از آن اشاره شده است، شرایط تحصیل در ترکیه بدون آزمون را فراهم کرده اند:

• دانشگاه کوجائلی
• کارابوک
• بوغازیچی
• دانشگاه اقتصاد و فناوری TOBB
• دانشگاه TED
• دانشگاه یاشار
• دانشگاه آتلیم
• دانشگاه آماسیا

برای تحصیل کارشناسی در ترکیه بدون آزمون می بایست شرایط زیر را داشته باشید:

• اتباع خارجی یا شهروندان ترکی که با اخذ مجوز از وزارت ترکیه ترک تابعیت کرده اند.
• دانشجویان خارجی که تحصیلات دبیرستان خود را ترکیه تمام کرده اند.
• افرادی که بعد شهروند ترکیه شده اند.
• دانش آموزاننی که نتایج آزمون GCE AL را دارند.
• شهروندان ترکیه ای که دیپلم خود را در خارج از کشور گذرانده اند.

شرایط تحصیل در ترکیه با مدرک دیپلم برای آن دسته از دانشجویانی که قصد ادامه تحصیل در مقاطع بالاتر در ترکیه را دارند امکان پذیر است. به این صورت که باید مدرک معادل دیپلم داشته باشید. مدرک معادل دیپلم مدرکی است که نشان می دهد؛ دیپلم دبیرستان شما معادل دیپلم دبیرستان ترکیه است. سپس برای تحصیل در دانشگاه های ترکیه می بایست فرم درخواست از دانشگاه ها را همراه با سایر مدارک که در زیر به آن ها اشاره شده است برای دانشگاه بفرستید و در صورت داشتن آزمون ورودی، نمره قبولی بگیرید. مدارک لازم جهت ثبت نام در کالج ها و دانشگاه های ترکیه با مدرک دیپلم عبارت است از:

• ارائه سوابق تحصیلی
• فرم درخواست
• نامه پذیرش از دانشگاه
• دیپلم دبیرستان
• نمره مهارت زبان
• نامه تشویق
• اثبات پرداخت هزینه درخواست با مبلغ 35 تا 100 دلار
• نامه تضمین بودجه مالی

پر واضح است که در قضیه اعزام دانشجو به ترکیه، هزینه های زندگی دانشجویی نیز برای متقاضیان بسیار حائز اهمیت است. برخی از دانشگاه ها دارای خوابگاه نیز می باشند که هزینه های آن ها مقداری پایین تر از خوابگاه های دیگر است و دانشجویان غیر ترکی هم می توانند از این خوابگاه ها استفاده نمایند. اما به صورت کلی دانشگاه های این کشور از نظر امکانات و سطح کیفیت به این صورت نیست که با دانشگاه های کشورهای اروپایی مثل اتریش، آلمان، دانمارک، هلند، سوئیس، سوئد ، کانادا و… یکسان باشد. هزینه زندگی در کشور ترکیه در شهرهای بزرگ به طور میانگین حدود 2 درصد از کشور ایران بالاتر است. لازم به ذکر است که هزینه های زندگی در شهر استانبول مقدار زیادی از شهر تهران بالاتر است. در جدول زیر مهم ترین نیازهای روزانه به همراه هزینه های در کشور ترکیه آن ذکر شده است.

نرخ تورم سالانه ترکیه در سال 2021 به حدود 17 درصد رسیده است این در حالی است که طی دو سال اخیر به شدت افزایش یافته است. در نمودار زیر شاخص نرخ تورم در کشور ترکیه به روشنی بیان شده است. با این اوصاف اگر چه دولت ترکیه تلاش می کند که نرخ تورم در ترکیه را مهار کند، اما با توجه به این شرایط نا پایدار اقتصادی که ترکیه درگیر آن است، هزینه های زندگی دانشجویی در ترکیه با گذشت زمان برای شما بیشتر از پیش خواهد شد :

نکته دیگر در خصوص اعزام دانشجو به ترکیه هزینه تحصیل در ترکیه و شهریه های دانشگاه های آن در مقاطع مختلف، متفاوت است. با توجه به مطالب گفته شده دریافتید که تحصیل رایگان در ترکیه ممکن نیست مگر با اخذ بورسیه تحصیلی کامل که معمولا برای دانشجویان دکترا شرایط آن فراهم است. هزینه ها را نیز همانطور که قبلا در مطالب بالا ذکر کردیم را به صورت دسته بندی شده در جدول ادامه مشاهده می نمائید :

مسئله خیلی مهمی که در خصوص مهاجرت به ترکیه از طریق تحصیل  وجود دارد این است که آیا دانشجویان با تحصیل در ترکیه همانند سایر کشورهای دنیا می توانند کار پاره وقت دانشجویی داشته باشند یا خیر؟ پاسخ این سوال این است که بله همانند سایر کشورها در این کشور نیز در مقطع لیسانس 10 ساعت و در مقطع فوق لیسانس 20 ساعت و در مقطع دکترا 30 ساعت در هفته کار کنند. اما پیدا کردن کار مستلزم این است که دانشجویان به زبان ترکی مسلط باشند؛ در غیر این صورت شرایط کاریابی برای آن ها خیلی سخت خواهد بود. نکته مهم دیگر این است که نرخ بیکاری در این کشور در سال 2021 13.4 درصد است که این آمار نشان از وضعیت نامناسب کار در این کشور می باشد. بنابراین چون موضوع کاریابی از مهم ترین دغدغه های دانشجویان می باشد توصیه می شود که از همان ابتدا کشور ترکیه را برای تحصیل و به عنوان یک کشور مناسب انتخاب نکنند. زیرا در بهترین کشورهای اروپایی می توان یک تحصیل راحت و ایده آل داشت و کاریابی را نیز به راحتی انجام داد و با توجه به فرصت 6 ماهه تا 1 ساله ای که این کشور ها در اختیار دانش جویان بین المللی خواهند گذاشت، می توان با فراغ بال پس از اتمام تحصیلات کار پیدا کرد و اقامت کاری گرفت. کشورهایی مانند آلمان، اتریش، دانمارک، هلند، سوئد، سوئیس، کانادا و… که دارای پایین ترین نرخ بیکاری به نسبت کشور ترکیه می باشند.

اولین و مهم ترین گام در راستای اعزام دانشجو به ترکیه و با هدف تحصیل در ترکیه و اخذ پذیرش از دانشگاه های آن (قبل از انجام هر گونه اقدامی نظیر شرکت در آزمون فوق لیسانس و دکترا یا زبان و یا … ) بایستی از اعتبار دانشگاه های مقاطع قبلی خود در شورای آموزش عالی ترکیه موسوم به (YÖK) اطمینان حاصر کنید. عدم توجه به این موضوع متاسفانه طی یک سال گذشته منجر به اخراج تعدادی از دانشجویان ایرانی از دانشگاه های ترکیه گردیده است.

برای شرکت در این آزمون شرط سنی وجود نداشته و کلیۀ دانش آموزان اعم از دبیرستان ، فنی حرفه‌ای ، کار دانش، هنرستان و … که در سال آخر دبیرستان بوده و یا دارای دیپلم متوسطه یازده ساله هستند اجازه شرکت در این آزمون را خواهند داشت.

همچنین در بحث تحصیل در مقاطع مختلف تحصیلی در ترکیه لازم است بدانید که آزمون YÖS شامل دو قسمت است:

قسمت اول‌‌ :

 آزمون YÖS جهت سنجش استعدادهای آموزشی پایه شامل هوش و استعداد تحصیلی ، ریاضی ، فیزیک ، شیمی ، زیست شناسی و جغرافیا در حد دوره دبیرستان و شامل ۸۰ سؤال تستی ۵ گزینه‌ای در مدت ۹۰ دقیقه به دو زبان انگلیسی و ترکی طراحی می‌شود و مبنای اصلی پذیرش دانشجو است.

قسمت دوم‌‌:

 سنجش سطح اطلاعات داوطلب به زبان ترکی است که در این آزمون به هر داوطلب نمره A یا B یا C داده خواهد شد.

در تحصیل در مقاطع مختلف تحصیلی در ترکیه انتخاب رشته همانند دانشگاه سراسری ایران بعد از آزمون و دریافت نتایج صورت خواهد گرفت. انتخاب رشته الزاماً در یک گروه آموزشی نخواهد بود و همچنین ارتباطی به دیپلم دبیرستانی نخواهد داشت. لازم به ذکر است برای تحصیل رایگان در ترکیه می بایست این آزمون را با موفقیت طی کنید.

در جدول زیر تعدادی از بهترین دانشگاه های کشور ترکیه ذکر شده است:

برای تحصیل در ترکیه و همچنین قبل از اعزام دانشجو به ترکیه لازم است که در ابتدا از دانشگاه مورد نظر یک ثبت نام و پذیرش اولیه صورت گیرد. دانشجویانی که موفق به اخذ پذیرش تحصیلی ترکیه از دانشگاه مورد نظر شدند در مرحله بعدی باید برای ویزای تحصیلی این کشور درخواست نمایند. برای این موضوع نیز لازم است که مدارک مهمی ارائه شود که در زیر این مدارک را بازگو می کنیم:

• ارائه پاسپورت با اعتبار بیش از 6 ماه شخص متقاضی به همراه فتوکپی پاسپورت
• نامه پذیرش تحصیلی که از طرف دانشگاه برای شخص دانشجو صادر شده است
• انگیزه نامه شخص دانشجو و بیان هدف او از تحصیل در این کشور و دلیل درخواست او برای ویزای تحصیلی
• ارائه 4 قطعه عکس رنگی
• نشان دادن گردش حساب پولی مناسب و نامه تمکن مالی که از طرف بانک صادر می شود
• یک بیمه نامه دانشجویی که نشان دهد شخص دانشجو در این کشور بیمه شده است

همان طور که در قسمت کار دانشجویی بیان شد افرادی که در پی مهاجرت به ترکیه از طریق تحصیل هستند و می خواهند پس از تحصیل در ترکیه، کار مناسبی را پیدا کرده و اقامت کاری دریافت کنند باید از این موضوع آگاه باشند که با توجه به نرخ بیکاری بالا در این کشور کاریابی نیز راحت نیست. هم چنین یادگیری زبان ترکی نیز از الزامات پیدا کردن کار می باشد. پس از فارغ التحصیلی معمولا حدود 6 ماه به دانشجویان فرصت کاریابی داده می شود اما اغلب دانشجویان نمی توانند در این تایم کار مرتبط با رشته خود را پیدا کنند و ویزای تحصیلی خود را به ویزای کاری ترکیه تبدیل نمایند. همان طور که قبلا نیز گفته شد، نرخ بیکاری در این کشور در سال 2023 9.7 درصد است کهنسبت به سالهای پیشین کاهش پیدا کرده است. بنابراین شرایط پیدا کردن کار در ترکیه پس از اتمام تحصیلات نسبت به سال های قبل کمی بهتر شده است. در نمودار زیر نرخ بیکاری ترکیه ارائه شده است :

جهت اطلاع از شرایط اقامت پس از تحصیل در ترکیه می توانید به مقاله مربوط به آن مراجعه نمایید.

آیا تحصیل در ترکیه رایگان است؟

تحصیل رایگان در ترکیه تنها به زبان ترکی در این کشور میسر است.

هزینه تحصیل در ترکیه در مقاطع مختلف چقدر است؟

هزینه تحصیل در مقاطع مختلف ترکیه با توجه به مقطع تحصیلی، رشته و دانشگاه مد نظر شما متفاوت می باشد و برای پاسخ به این سوال می بایست در ابتدا مسیر خود را به دقت انتخاب نمایید.

تحصیل در ترکیه با مدرک دیپلم چه شرایطی دارد؟

متقاضیان تحصیل در دانشگاه های ترکیه می توانند با در اختیار داشتن مدرک دیپلم در آزمون های ورودی دانشگاه در کشور ترکیه شرکت نموده و حتی می توانند در دانشگاه های خصوصی این کشور هم تحصیل کنند.

شرایط تحصیل در ترکیه برای ایرانیان چگونه است؟

ایرانیان در صورت تمایل می توانند آزادانه به تحصیل در ترکیه پرداخته و در مقاطع مختلف تحصیل نمایند.

شرایط گرفتن بورسیه از ترکیه چگونه است؟

جهت اخذ بورسیه تحصیلی، متقاضی باید از رزومه تحصیلی و سطح زبان قوی برخوردار باشد تا بتواند بورسیه تحصیلی دریافت نماید.

آیا تحصیل در ترکیه بدون مدرک زبان امکان پذیر است؟

داشتن مدرک زبان برای تحصیل در کشور ترکیه الزامی نمی باشد و متقاضیان می توانند در شرایطی بدون مدرک زبان نیز به تحصیل در ترکیه بپردازند.

شرایط گرفتن پذیرش از دانشگاههای ترکیه چیست؟

متقاضیان می توانند پس از شرکت در آزمون های ورودی دانشگاه و اخذ امتیاز مناسب، برای اخذ پذیرش دانشگاه مد نظرشان اقدام نمایند و در مواردی نیز لزومی به گذراندن آزمون های سراسری ندارند.

آیا برای تحصیل در ترکیه محدودیت سنی وجود دارد؟

تحصیل در ترکیه محدودیت سنی ندارد و افراد می توانند آزادانه در این کشور به تحصیل مشغول شوند.

شرط معدل برای تحصیل در ترکیه چقدر مهم است؟

برای تحصیل در دانشگاه های ترکیه می بایست معدل مد نظر دانشگاه مورد نظرتان را داشته باشید تا بتوانید در این کشور به تحصیل مشغول شوید.

شرایط تحصیل رشته های پزشکی در ترکیه چگونه است؟

متقاضیان می توانند در صورت قبولی در آزمون های ورودی دانشگاه ها و داشتن سطح زبان مناسب به تحصیل پزشکی در ترکیه مشغول شوند.

شرایط اقامت بعد از تحصیل در ترکیه چگونه است؟

نرخ بیکاری در کشور ترکیه بالاست و شرایط نه چندان مساعدی برای اقامت پس از تحصیل در ترکیه از طریق کار وجود دارد اما متقاضیان می توانند پس از تحصیل در ترکیه، در صورت پیدا کردن کار ، به کار در این کشور مشغول شوند و پس از مدتی اقامت دائم و تابعیت این کشور را اخذ نمایند.

بهترین رشته های تحصیلی برای بازار کار ترکیه کدامند؟

تحصیل در رشته ای خاص در کشور ترکیه بسته به علاقه شما و مهارت های شما می باشد اما به طور کلی رشته هایی نظیر پزشکی، مدیریت و رشته های فنی بازار کار خوبی دارند.